Wat als economen het voor het zeggen krijgen? In De Nieuwe Wereld praat Annette van Soest met economen, bedrijfskundigen en andere experts op zoek naar antwoorden op maatschappelijke uitdagingen van deze tijd.
…
continue reading
Afleveringen van De Nieuwe Wereld staan hier een paar weken, puur voor het gemak van mensen die via Soundcloud willen luisteren. Eerdere afleveringen worden bewaard op bnr.nl/nieuwewereld.
…
continue reading
De Inflation Reduction Act, het Green Deal Industrieplan... Amerika en Europa boksen tegen elkaar op met groene subsidies. Goed voor het klimaat en de energietransitie, zeggen voorstanders. Maar critici vrezen voor een verstoring van de vrije markt. Hoe ver moeten overheden gaan met groene staatssteun? Annette praat erover met: - Maarten Pieter Sch…
…
continue reading
Huurtoeslag, kinderopvangtoeslag, zorgtoeslag...Het Nederlandse toeslagenstelsel is uitgebreid en complex. En hoe afhankelijker je bent, van al die verschillende toeslagen, hoe ingewikkelder het wordt. Hoe komt het, dat ons toeslagenstelsel zo complex is? En hoe ontwar je die kluwen weer? Wat als we alle toeslagen afschaffen? Annette praat erover m…
…
continue reading
Het vertrouwen in de politiek staat onder druk. Veel mensen twijfelen of de politiek wel ‘de wil én het vermogen’ heeft om de grote problemen van dit moment aan te pakken. Hoe zorg je ervoor dat mensen niet afhaken, dat ze blijven stemmen, blijven geloven in onze democratie? Wat als we onze democratie een ‘update’ geven? Annette praat erover met: -…
…
continue reading
Je opgewekte zonne-energie zelf opslaan en gebruiken, je energierekening omlaag brengen en het overbelaste stroomnet tegelijkertijd ontzien. Klinkt ideaal, maar is het dat ook? Wat als iedereen een thuisbatterij heeft? Annette praat erover met: - Martien Visser, lector Energietransitie aan de Hanzehogeschool Groningen - John van Vugt, vakspecialist…
…
continue reading
Het is dit jaar 70 jaar geleden dat Nederland werd getroffen door de watersnoodramp. Helaas is het gevaar vandaag de dag nog steeds niet geweken: door de snelle opwarming van de aarde en smeltende ijsplaten dreigt er een grote hoeveelheid water onze kant op te komen. Wat als we ons nog beter beschermen, en alle dijken verhogen? Annette praat erover…
…
continue reading
Herinvoering van de dienstplicht, het blijft een hot topic. CDA-leider Wopke Hoekstra ziet het helemaal zitten: jongeren een jaar lang laten werken bij de krijgsmacht of elders, in dienst van de maatschappij. Hoe zou zo'n systeem eruit moeten zien? Wat zijn de kosten? En levert het op wat ervan wordt verwacht? Annette praat erover met: - Evelien To…
…
continue reading
Volgens de Britse econoom Noorena Hertz leven we in de eenzaamste eeuw ooit. Niet alleen ouderen, maar ook jongeren worden steeds eenzamer. Hoe kunnen we deze eenzaamheidscrisis het beste bestrijden? Annette praat erover met: - Anja Machielse, hoogleraar Humanisme en Sociale Weerbaarheid aan de Universiteit voor Humanistiek in Utrecht - Eric Schoen…
…
continue reading
Of het nou op de werkvloer, in de concertzaal of op je Instagram is: we zien steeds meer virtuele mensen verschijnen. Door de opkomst van onder andere kunstmatige intelligentie wordt het steeds makkelijker om levensechte mensen na te bouwen. Hoe ziet onze wereld eruit als we op grote schaal met deze avatars omgaan? Annette praat erover met: - Maart…
…
continue reading
Rode neuzen, ijs in je baard, een warme chocolademelk halen bij de koek en zopie tent terwijl je de deelnemers van de Elfstedentocht toejuicht: de schaatscultuur in Nederland is groot. Maar de kans dat je deze wedstrijd ooit nog live gaat meemaken wordt steeds kleiner, zo liet het KNMI onlangs weten. Lange periodes van kou worden steeds zeldzamer. …
…
continue reading
De bezetting van het Maagdenhuis, Black Lives Matter, trekkers op de snelweg of soep op schilderijen. Nederland kent een lange geschiedenis van actievoeren. Of het nou gaat om de klimaatproblematiek, ongelijke behandeling van vrouwen of de wooncrisis: we spreken ons uit. Hoe is actievoeren door de jaren heen veranderd? En hoe ziet de demonstrant va…
…
continue reading
Flexitariër, veganist, vegetariër: steeds meer Nederlanders geven aan minder vlees te eten. Toch daalt de totale vleesconsumptie amper, zo schreef de Volkskrant. Ondanks dat we weten dat minder vlees eten beter is voor onze wereld, is het nog niet terug te zien in de cijfers. Waar ligt dat aan, en kunnen we het veranderen? Wat als we nooit meer een…
…
continue reading
We hebben een groot tekort aan grondstoffen die essentieel zijn voor de bouw van duurzame producten zoals windmolens en elektrische auto's. Hoe moeten we dit oplossen? Wat als er niet genoeg grondstoffen zijn voor de energietransitie? Annette praat erover met: - Benjamin Sprecher, industrieel ecoloog en universitair docent aan de Technische Univers…
…
continue reading
Ze nemen ons mee in hun dagelijks leven, bouwen een band met ons op en verdienen daar vervolgens geld mee: influencers. Maar sinds afgelopen zomer moeten ze zich houden aan strengere reclameregels. Grote influencers vallen nu onder de Mediawet. Wat doet dat met de kracht van hun beïnvloeding? Wat als het influencertijdperk voorbij is? Annette praat…
…
continue reading
De klimaattop in Egypte dit najaar bevestigde (alweer) dat we achterlopen op onze klimaatdoelen. De opwarming van de aarde beperken tot anderhalve graad gaan we niet halen volgens eurocommissaris Frans Timmermans, die namens de EU onderhandelde. Hoe ziet de toekomst van onze planeet eruit? Met De Nieuwe Wereld doken we het afgelopen jaar in verschi…
…
continue reading
Er werd de afgelopen maand flink geprotesteerd in China. Tegen het zero-covid-beleid, maar ook tegen de autoriteiten. Zijn de demonstraties een voorbode van radicale politieke veranderingen in het land? Wat als de Chinese Communistische Partij omvalt? Annette praat erover met: Peter Ho, hoogleraar Chinese economie en ontwikkeling bij onder andere d…
…
continue reading
De piek van de inflatie lijkt dan wel achter ons te liggen, maar in november waren de prijzen nog altijd ruim 11 procent hoger dan een jaar eerder. Vakbond FNV wil dat werkgevers het verlies aan koopkracht repareren, en pleit daarom voor een koppeling van de lonen aan de inflatie. In België hebben ze zo'n automatische loonindexering. Moeten we het …
…
continue reading
Treinen die uitvallen, te kort zijn en te druk. De problemen bij de NS stapelen zich op. Is meer concurrentie op het spoor de oplossing zodat we weer zonder stress de trein kunnen pakken? Annette praat erover met: - Freek Bos, directeur bij reizigersvereniging Rover - Erik Verhoef, vervoerseconoom aan de Vrije Universiteit Amsterdam - Maarten Janss…
…
continue reading
In Nederland zijn we kampioen deeltijdwerken. Maar we hebben ook te maken met een enorm personeelstekort, waardoor meer uren werken onvermijdelijk lijkt. Het kabinet experimenteert daarom met een voltijdsbonus. Zet dat in de praktijk genoeg zoden aan de dijk? Annette praat erover met: - Susanne Scheibe, hoogleraar Organisatiepsychologie aan de Rijk…
…
continue reading
We hebben een enorm tekort aan woningen. Maar een oplossing lijkt ver weg: er zijn dit jaar minder bouwvergunningen afgegeven dan vorig jaar, en dat de Raad van State een streep heeft gezet door de bouwvrijstelling helpt ook niet mee. Moeten we de oplossing voor het tekort aan woningen ergens anders gaan zoeken? Wat als we massaal ons huis gaan del…
…
continue reading
De prijs van ons eten is al veel hoger geworden, en blijft voorlopig stijgen. Dat komt deels door de oorlog in Oekraïne, maar ook speculerende beleggers spelen hierbij een bedenkelijke rol, zo blijkt uit een rapport van de Verenigde Naties. Wat als er niet meer gespeculeerd mag worden met voedsel? Annette praat erover met: - Godelieve Spaas, lector…
…
continue reading
Steeds vaker wordt kunstmatige intelligentie ingezet bij het oplossen van complexe vraagstukken. Kunnen we zelflerende algoritmes ook loslaten op de hoge inflatie en de vermogenskloof tussen arm en rijk? Of bij het tegengaan van zoiets groots als klimaatverandering? Annette praat erover met: - Stephan Zheng, Lead Research Scientist bij Salesforce e…
…
continue reading
Een wereld zonder files. Zonder geluidsoverlast en stinkende uitlaten. Kun jij het je voorstellen? Het zou werkelijkheid worden als we alle wegen ondergronds maken. Dit gebeurt steeds meer in Nederland, maar wat als we het met alle wegen zouden doen? Annette praat erover met: - Carl Koopmans, onderzoeker bij SEO Economisch onderzoek en hoogleraar b…
…
continue reading
De middenklasse heeft het zwaar. Door de koopkrachtdaling, maar bijvoorbeeld ook door het wegvallen van sociale voorzieningen. Wat als de problemen zich opstapelen, en de middenklasse uiteindelijk verdwijnt? Annette praat erover met: - Roxane van Iperen, jurist en auteur van ‘Eigen welzijn eerst’ - Bas Ter Weel, hoogleraar economie aan de UvA en al…
…
continue reading
Europa moet zo snel mogelijk gezamenlijk gas gaan inkopen, zo luidt de oproep van energieminister Jetten en zijn Duitse collega Sven Giegold. Lange tijd waren deze landen geen voorstanders van gezamenlijke inkoop, maar opeens voelen ook zij de noodzaak. Hoe haalbaar is dit plan, en gaat het écht werken om gaslevering zeker te stellen en prijzen te …
…
continue reading
De gemeente Haarlem wil reclames voor vlees en zuivel uit de bio-industrie gaan verbieden. Wat als we nog een stap verder gaan, en alle reclames verbieden? Hoe ziet onze maatschappij er dan uit? Annette praat erover met: - Willemijn van Dolen, hoogleraar marketing aan de UvA - Berber Brouwer, advocaat mediarecht bij kantoor Walden Grene - Gustaaf H…
…
continue reading
Sinds de Russische inval in Oekraïne is het onderwerp dienstplicht weer enorm actueel. Moet je verplicht worden te vechten voor je land? Wat als we hier in Nederland de dienstplicht weer invoeren? Annette praat erover met: - Mart de Kruif, voormalig commandant der Landstrijdkrachten - Stan Meuwese, jurist en auteur van de eerste en enige wetenschap…
…
continue reading
Sinds begin 2021 nemen miljoenen mensen in de Verenigde Staten ontslag. Ze willen niet meer werken, in ieder geval niet meer op een traditionele manier. In Nederland zien we deze 'Big Resignation' (nog) niet, maar voornamelijk jongeren beginnen zich ook hier af te zetten tegen de huidige arbeidsmarkt. Wat als we niet meer willen werken? Annette pra…
…
continue reading
Torenhoge energieprijzen, een historisch lage werkloosheid en verstoorde toeleveringsketens. We stevenen af op een recessie, is de verwachting. Wat als deze recessie anders wordt dan alle andere? Annette praat erover met: - Hoogleraar economie aan de Vrije Universiteit Amsterdam, Pieter Gautier - Jasper Lukkezen, hoofdredacteur bij ESB - Jilles van…
…
continue reading
Ondanks alle sancties tegen Rusland voert Poetin nog steeds oorlog tegen Oekraïne. Hoe kunnen we de effectiviteit van sancties verbeteren? Wat als we sancties slimmer inzetten? Annette praat erover met: - Peter van Bergeijk, hoogleraar internationale economie aan de Erasmus Universiteit - Nicholas Mulder, assistent professor van moderne Europese ge…
…
continue reading
De loonkloof tussen de top en de werkvloer blijf maar groeien. Dat komt door de stijging van zowel de salarissen als bonussen van topbestuurders. Is die stijging nog wel gerechtvaardigd? Wat als we stoppen met buitensporige beloningen? Daarover gaat Annette in gesprek met: - Camiel Selker, beloningsexpert en auteur van het boek ‘Bovenbazen: en de s…
…
continue reading
Als jij je baan zinloos vindt, heb je volgens antropoloog David Graeber een bullshit job. Wat betekent het voor onze arbeidsmarkt als we al deze onzinbanen schrappen? En we alleen nog werk doen wat wél zinvol is? Daarover gaat Annette in gesprek met: - Tosca Gort, arbeids- en organisatiepsycholoog - Ton Wilthagen, hoogleraar arbeidsmarkt aan de Uni…
…
continue reading
Wat als we vanaf morgen voor alles de echte prijs gaan betalen, inclusief verborgen maatschappelijke kosten? En kan 'true pricing' een uitweg bieden uit de stikstofcrisis? Daarover gaat Annette in gesprek met: - Michel Scholte, oprichter en directeur van True Price en van het Impact Institute - Wouter Botzen, hoogleraar economie van klimaatverander…
…
continue reading
Het was een uniek en controversieel besluit, van toenmalig staatssecretaris Mona Keijzer. Zij liet PostNL fuseren met Sandd, waarmee een monopolist op het gebied van postbezorging ontstond. Dat had niet gemogen, zegt nu de hoogste bestuursrechter. Maar de fusie is al een feit. Hoe nu verder? Wat doe je met een monopolist zonder vergunning? Is meer …
…
continue reading
Kan onze economie blijven groeien, maar dan op een groene manier? Of is krimp de enige uitweg uit de klimaatcrisis? Annette bespreekt het met: - Barbara Baarsma, hoogleraar toegepaste economie aan de UvA en CEO van de Rabo Carbon Bank. Zij schreef het boek Groene Groei. - Hans Stegeman, econoom en hoofdstrateeg bij Triodos Investment Management. Hi…
…
continue reading
Nederland is binnen Europa koploper op het gebied van zonne-energie, als je kijkt naar het aantal zonnepanelen per inwoner. Wat als we die positie uitbouwen en op álle daken zonne-energie gaan opwekken? Annette praat erover met: - Wiep Folkerts, programmamanager zonne-energie bij TNO - Remon Veraart, CEO van Exasun, een Nederlandse fabrikant van zo…
…
continue reading
Als we minder files willen en schoner willen reizen, zullen we vaker de auto moeten laten staan, zeker zolang auto's nog niet helemaal klimaatneutraal zijn. Hoe stimuleer je mensen om trein, tram, metro of bus te nemen? Helpt het om het openbaar vervoer gratis te maken? Te gast bij Annette zijn: - Bert van Wee, hoogleraar transportbeleid aan de TU …
…
continue reading
De innige band tussen de Nederlandse Staat en KLM roept keer op keer fundamentele vragen op over wat die steun ons oplevert en wat die ons kost. Ook nu de Staat opnieuw aandelen Air France-KLM koopt. Een goede investering is het tot nu niet gebleken. Wat als we ons verlies nemen en alle aandelen verkopen? Te gast zijn: - Corné van Zeijl, beurscomme…
…
continue reading
Universiteiten staan de laatste jaren steeds meer onder druk. De toestroom van studenten was al hoog en is sinds corona alleen maar toegenomen. Dit gaat ten koste van de kwaliteit van het onderwijs, en dat terwijl lang niet elke student er voor zijn lol zit. Moeten universiteiten daarom weer exclusiever worden? Te gast zijn: - Remco Breuker, hoogle…
…
continue reading
De schulden van arme landen zijn torenhoog en daarmee in sommige gevallen onhoudbaar geworden. Ze staan ontwikkeling in de weg en de vraag of deze schulden moeten worden kwijtgescholden klinkt daarom steeds luider. Is dat een goed idee? In de studio ontvangt Annette: - Esmé Berkhout, econoom bij Oxfam Novib - Hoogleraar Economie van de Internationa…
…
continue reading
Beheer en uitwisseling van medische gegevens zijn al jaren een hoofdpijndossiers in de zorg. Data liggen verspreid bij verschillende partijen en al heb je officieel het recht om deze in te zien, het blijft omslachtig. Kan dat niet makkelijker? Door de zeggenschap bij patiënten zelf neer te leggen bijvoorbeeld? Te gast zijn: - Margriet Schneider, vo…
…
continue reading
Bijna dagelijks worden we geconfronteerd met onzekerheid. Toch kunnen we hier slecht mee omgaan, hetgeen ook geldt in het bedrijfsleven. Wat als we wat meer ruimte geven aan die onzekerheid? En hier ons voordeel mee proberen te doen? Annette praat erover met: - Jacco van Uden, lector Change Management aan de Haagse Hogeschool - Performance kunstena…
…
continue reading
De Europese Commissie stuurt aan op strategische autonomie in allerlei sectoren, waaronder de chipindustrie. Kunnen we als EU onafhankelijker worden op het gebied van chips? Wat is ervoor nodig om onze eigen chipfabrieken uit de grond te stampen? Te gast zijn: - Egbert-Jan Sol, hoogleraar en voormalig directeur Technologie bij TNO Eindhoven - Hoogl…
…
continue reading
Morgen is het Koningsdag. Naast de gebruikelijke tradities zoals koekhappen, staat ook het jaarlijks terugkerende debat over de houdbaarheid van de monarchie op de agenda. Is een koningshuis nog van deze tijd? En wat levert het Nederland economisch gezien op? Annette bespreekt het met: - FD-journalist Rob de Lange - Paul Bovend'Eert, hoogleraar Sta…
…
continue reading
De klimaatcrisis, de coronapandemie, de oorlog in Oekraïne, echt gelukkig worden we er allemaal niet van. Wat doen crises met onze geluksbeleving? En hoe werkt dat door in de economie? Te gast zijn: - Meike Bartels, hoogleraar Genetics & Wellbeing aan de Vrije Universiteit Amsterdam - Econoom en journalist Mathijs Bouman - Damiaan Denys, filosoof e…
…
continue reading
De recent verschenen klimaatrapporten liegen er niet om, en de oorlog in Oekraïne zorgt waarschijnlijk voor een nog snellere herijking van ons energiebeleid. Wat betekent dat voor de optie kernenergie? Hoe realistisch zijn nieuwe centrales in Nederland, en op welke termijn? Annette bespreekt het met: - BNR's parlementair verslaggever Sophie van Lee…
…
continue reading
De coronacrisis zorgde al voor verstoringen van internationale aanvoerketens en ook de oorlog in Oekraïne heeft een negatieve impact op onze voedselvoorziening. Moeten boeren daarom meer voor de Nederlandse afzetmarkt produceren en wijzelf meer van eigen bodem consumeren? Te gast zijn: - Imke de Boer, hoogleraar Dieren & Duurzame Voedselsystemen aa…
…
continue reading
Naast de humanitaire ramp die zich nationaal voltrekt, heeft de oorlog in Oekraïne internationaal ook grote economische gevolgen. Zo stijgen de Europese inflatiecijfers momenteel tot recordhoogtes. Wat betekent dit en moet de ECB harder ingrijpen dan ze tot nu toe doet? Annette bespreekt de ontwikkelingen met: - Roel Beetsma, hoogleraar Macro-econo…
…
continue reading
De officiële Brexit is inmiddels ruim twee jaar geleden en de economische gevolgen voor Groot-Brittannië worden steeds beter zichtbaar. Zorgt dit op den duur voor een hernieuwd pro-EU sentiment? Wat als de Britten zich toch weer bij ons zouden willen voegen? Annette gaat in gesprek met: - Lia van Bekhoven, correspondent Groot-Brittannië voor onder …
…
continue reading
In verschillende media verschijnen de laatste tijd berichten dat Russen sancties zouden omzeilen door in crypto te stappen, maar klopt dit wel? En zo ja, moet er dan strenger worden gereguleerd? Of is een volledig verbod van de munten op den duur de enige uitweg? Annette praat erover met: - BNR's techexpert Herbert Blankesteijn - Hoofdeconoom Digit…
…
continue reading
Als gevolg van de oorlog in Oekraïne trekt Duitsland 100 miljard extra uit voor defensie. Volgt Nederland, en zo ja, wat levert ons dat op? Waar moet het geld vandaan komen en op welke termijn betalen uitgaven zich uit in militaire slagkracht? Annette gaat in gesprek met: - Robert Beeres, hoogleraar Defensie-economie aan de Nederlandse Defensie Aca…
…
continue reading