Dziś o pisarkim rozwoju, czyli o kilku etapach, które możecie przechodzić, mili i miłe, w roli autorów, autorek. Opowiadam krótko o każdym z etapów. Podpowiadam, jak radzić sobie z ich wyzwaniami. Zapraszam też na kurs pt. Wielowymiarowe postacie literackie. Dla wielu z Was może stać się początkiem wielkiej, pisarskiej przygody. Wielowymiarowe post…

Dzisiaj o tym, czym jest pomysł w opowieści (lub na opowieść), a czym jest temat. To nie są tożsame terminy. Pomysł wiąże się z celem postaci literackiej (oraz z wysoką stawką), temat – z tym, co motywuje postać do działania, na głębszym poziomie z jej wartościami i pragnieniami. Posłuchajcie o tym, jak stworzyć pomysł z hakiem i temat z sercem. Za…

Fabuła to, najprościej mówiąc, ciąg zdarzeń przyczynowo-skutkowych (w opowieści), które się wiążą bezpośrednio z tym, czego chce, pragnie, potrzebuje protagonista/protagonistka oraz z tym, w jaki sposób na to, czego chce, pragnie i potrzebuje protagonista/protagonistka, odpowie antagonista, antagonistka. W tym odcinku opowiadam o dziewięciu oznakac…

Uważam, że bez kłamstwa i jego ducha, nie ma dobrej opowieści. Kłamstwo, w które wierzy postać literacka, fałszywe przekonanie o sobie lub o świecie, jest najbardziej katalitycznym elementem historii. Wprawia w ruch fabułę. Wybrzmiewa we wszystkich ważnych momentach struktury. Prowadzi do prawdy. Do momentu, w którym bohater odrzuca kłamstwo ropiej…

Kiedy wprowadzasz bohatera lub bohaterkę na fabularną scenę masz dwa podstawowe cele do osiągnięcia. Pierwszy cel, musisz zainteresować czytelników, czytelniczki postacią, a najlepiej wszystkimi postaciami. Drugi cel, musisz to zainteresowanie utrzymać jak najdłużej, najlepiej do końca opowieści. Oto kilka sposobów na to, jak osiągnąć te dwa cele. …

„A przecież to historia codzienna, jakich tysiące zdarzają się po naszych miastach i miasteczkach”, mówi narrator w Tataraku Jarosławia Iwaszkiewicza. A później opowiada historię miłości krótszej niż ostatni oddech topielca. Jak pisać o tej historii codziennej?Jak pisać o śmierci, która w życiu przydarza się raz i jest dużo pewniejsza niż zmartwy…

ODCINEK 35 Myślę, że możesz być teraz w takim miejscu, w którym szukasz drogi do celu. Celem jest książką, pełnowymiarowa książką, na którą składać się może osiem, dziesięć albo więcej arkuszy wydawniczych (wydać książkę, to kolejny etap podróży z osobnym celem). Czujesz, że masz historię, że masz bohatera, masz właściwe słowa. Czujesz, że możesz p…

ODCINEK 34 Nie wiem, jak bardzo zaawansowany, zaawansowana jesteś w sztuce pisania, jakie masz za sobą lub przed sobą doświadczenia warsztatowe, wcześniej albo później staniesz twarzą w twarz ze słabą sceną.Albo z sekwencją scen.Marnych.Marniutkich. W dodatku takich, które sam napisałeś, sama napisałaś. Będziesz się gapić w monitor, rzadziej w kart…

ODCINEK 33 Kiedy pokazujesz w obrazie?Wtedy, kiedy pozwalasz czytelnikom, czytelniczkom doświadczać.Wtedy, kiedy pokazujesz ludzi, wydarzenia, sytuacje, ale też emocje i uczucia z perspektywy postaci, z którą jesteś w scenie. (…) Kiedy opowiadasz?Wtedy, kiedy nie pokazujesz.Wtedy, kiedy streszczasz to, co się zaszło pomiędzy scenami w obrazach. Bo …

ODCINEK 32 Literatura potrzebuje dobrych tekstów. A dobre teksty to nie tylko te, które są pisanie emocjami, lecz przede wszystkim te, które łączą emocje z warsztatem. Dziś o warsztacie, który przygotowuje do samodzielnej kreacji literackiej. Powodzenia i do zobaczenia na warsztatach! WARSZTATYhttps://ewamadeyska.pl/warsztaty EWA MADEYSKAPisarka, d…

ODCINEK 31 Konflikt i napięcie różnią się od siebie.Pojęć tych w teorii i praktyce pisania często używa się zamiennie.I to błąd.Błąd nie z tych największych.Nie z tych zmieniających życie autora lub autorki.Ale jednak błąd. Dziś opowiadam o różnicach między konfliktem i napięciem. Mówię o kilku skutecznych sposobach jego budowania. To ważna umiejęt…

ODCINEK 30 Dzisiejszy odcinek jest kontynuacją odcinka poprzedniego, w którym ogólnie mówiłam o konflikcie literackim.Powiedziałam, czym jest dobry konflikt fabularny. Przypomnę, że jest to – najogólniej – napięcie pomiędzy przeciwstawnymi dążeniami postaci (najczęściej postaci), które to napięcie stanowi siłę napędową całej fabuły. Wspomniałam rów…

ODCINEK 29 W życiu konfliktów można uniknąć.Nie zawsze, ale można. W literaturze konflikty stanowią podstawowe źródło napięcia.Napięcie sprawia, że w czytelnikach, czytelniczkach budzą się emocje. Emocje sprawiają, że pojawia się zainteresowanie. Kwintesencją zainteresowania staje się pytanie: „Co dalej?”Wszystko, o ile masz pomysł na dobry konflik…

ODCINEK 28 Długo sądziłam, że opowieści w pierwszej osobie zupełnie mnie nie interesują. Pojawiła się jednak niedawno historia, a w historii bohaterka, która bez ceregieli oznajmiła: – Słuchaj, Madeyska, teraz ja. Odpuść sobie inne punkty widzenia. Odpuściłam. Początek projektu literackiego, to czas rozmaitych decyzji. Jedna z nich dotyczy wyboru p…

ODCINEK 27 W tym odcinku opowiadam o historii sprzed dwunastu lat. Znalazłam się w w trudnym momencie twórczego życia. Za mną był debiut i nominacja do NIKE, przede mną – jak sądziłam – nic. Szukałm jak wariatka grupy warsztatowej, w której zmierzyłabym się blokadą nietwórczą. Co wynikło z tych poszukiwań?Posłuchaj. Z wyrozumiałością dla wniosków i…

ODCINEK 26 Ostatnio ktoś, kto doskonale mnie zna, kto wie o mnie naprawdę bardzo dużo, zapytał: „Dlaczego właściwie piszesz?” Nie spodziewałam się takiego pytania.Odpowiedzi długo nie mogłam znaleźć.Bardzo długo. W końcu ją znalazłam. Dziś opowiadam Ci o moim "dlaczego?". I pytam Cię o Twoje. To może najważniejsze pytanie, jakie ostatnio usłyszałeś…

ODCINEK 25 Dziś opowiadam o trzech etapach procesu pisarskiego i o czwartym, o którym mówić nie chciałam, ponieważ jeszcze w lipcu twierdziłam, że jest mitem. Nie, nie jest.Przyszedł czas, w którym musiałam się zmierzyć z tym, co niewygodne. Kłamałam?Skądże.Z rozmaitych powodów wyparłam ten fragment twórczego życia. Wniosek, jaki się pojawia po kró…

ODCINEK 24 Zrób, proszę, krótki rachunek sumienia.Odpowiedz sobie na pytanie, jak często – zanim zaczniesz pisać – zajmujesz się antagonistą?Co o nim myślisz?Kim jest dla ciebie?Wrednym chłopcem?Złą dziewczyną? Antagonista jest Twoim najważniejszym bohaterem.Jest źródłem opowieści.Jest przyczyną wszystkich wydarzeń. Wreszcie jest zawsze odpryskiem …

ODCINEK 23 Logan Pearsall Smith, amerykański eseista i krytyk literacki, który żył i tworzył w pierwszej połowie dwudziestego wieku, powiedział, że lubi, kiedy pisarz, pisarka, nie mówi wprost, lecz szepcze. Takiego autora uważał za dobrego. Taką autorkę uważał za dobrą. Rolę narracyjnych szeptów spełnia w tekście literackim tzw. foreshadowing.Dzis…

ODCINEK 22 Przejścia narracyjne, zwane również tranzycjami, to fundamentalne elementy każdej opowieści. To słowa i zdania, które w każdej i dla każdej historii są jak mosty, wiadukty i kładki.To chwyty, dzięki którym pisarze i pisarki manipulują czasem i przestrzenią.To sposoby, które sprawiają, że retrospekcje stają integralną częścią opowieści, a…

ODCINEK 21 Backstory to część fabuły, w której pisarz lub pisarka ujawnia przeszłość bohatera lub bohaterki. Jest to jednocześnie jeden z najtrudniejszych – moim zdaniem – elementów narracji. Dlaczego?Ponieważ czasem trudno zachować balans między tym, co dzieje się w fabularnej teraźniejszości, a opowieściami z przeszłości. Łatwo ulec pokusie wyjaś…

ODCINEK 20 Pisarze i pisarki przed debiutem potrzebują informacji zwrotnej.Motywowani z jednej strony niepewnością (czy ich tekst dobry), z drugiej strony potrzebą pewności (że ich tekst jest dobry),szukają tak zwanych beta czytelników – modelowych odbiorców literatury, którzy wiedzą,jak czytać maszynopisy, na czym się koncentrować podczas ich lekt…

ODCINEK 19 Pierwsze wrażenie można zrobić lub odnieść tylko raz. Powtórki nie wchodzą w rachubę. Otwarcie powieści lub opowiadania jest jak pierwsze wrażenie. Warto poświęcić mu czas i uwagę. Podpowiadam, jak napisać otwarcie, które przykuje uwagę czytelników i czytelniczek.Wyjaśniam różnicę między otwarciem a początkiem. Wspominam o narracyjnym ha…

ODCINEK 18 Większość pisarzy i pisarek podchodzi do informacji zwrotnej jak wstydliwa dziewica z romantycznych ballad do pierwszego pocałunku: “Chciałabym, ale bardzo się boję”. I to normalne, ponieważ lęk związany z krytyką wiąże się najczęściej ze strachem przed oceną.Strach przed oceną doprowadza do rozpaczy ego. Dzisiaj opowiadam o tym, jak tra…

ODCINEK 17 W życiu każdego pisarza, każdej pisarki zdarzają się trudne momenty.Dzisiaj opowiadam o kilku takich chwilach oraz o tym, co robić, kiedy się pojawiają. W zakończeniu proponuję radykalne rozwiązanie.Bo warto mierzyć się z tym, co niewygodne, niekomfortowe.Co ostateczne. Zapraszam EWA MADEYSKAPisarka, dramatopisarka, scenarzystka, nauczyc…

ODCINEK 16 Dialog w powieści lub opowiadaniu, podobnie jak sceny intymnych zbliżeń (o tym których opowiadam w 6 odcinku podcastu), można napisać na dwa sposoby: dobrze albo źle.Można go również w ogóle nie pisać. Wspominam o tym krótko na końcu przy okazji wstydliwej przygody. Przyznaję się do niej po raz pierwszy Zanim jednak dotrzesz do konfesyjn…

ODCINEK 15 Co ma wspólnego – lub może mieć – historia o odchudzaniu z pisaniem?Z jednej strony nic, z drugiej strony więcej niż trochę. Posłuchaj banalnej, chociaż strukturalnej historii o przygodzie z piętnastoma nadkilogramami.Popełniam w tej opowieści zasadniczy błąd. Spróbuj go znaleźć. Sporo mówię o strukturze tekstu literackiego.Wspominam o p…

ODCINEK 14 Oto jest pytanie. Jak pisać, żeby wreszcie napisać? Powieść, dramat, scenariusz. Co tylko zechcesz. Opowiadam o tym, jak zorganizować trochę czas, trochę przestrzeń, trochę siebie. Zwłaszcza siebie. Przedstawiam pięć użytecznych wskazówek, z których możesz skorzystać i które równie dobrze możesz zlekceważyć.Pod jednym warunkiem.Wspominam…

ODCINEK 13 Istnieją pisarze, którzy uważają, że prolog jest niezbędną częścią powieści wprowadzającą we właściwą fabułę. Nie jest. Istnieją pisarki, które wszystkie (lub prawie wszystkie) książki otwierają prologiem. Literacki zwiastun uważają za konieczny element swoich opowieści. Niepotrzebnie. Prolog to niebezpieczne narzędzie. Źle napisany znie…

ODCINEK 12 Inspiracja to kapryśna panna. Przychodzi zawsze za późno, odchodzi zawsze za wcześnie. Ważne, abyś nie przegapił, nie przegapiła momentu, w którym się pojawia. Ten moment to Twoja gotowość do pracy. Jeżeli naprawdę potrzebujesz inspiracji, pisz, nawet wtedy, kiedy czujesz, że nie chcesz, nie możesz, nie potrafisz. Kapryśna panna uwielbia…

ODCINEK 11 Opis wydawał mi się prostą, a jednocześnie oczywistą częścią narracji.Wierzyłam, że wystarczy POKAZYWAĆ, a NIE OPOWIADAĆ, by opis stał się przekonujący, wiarygodny. Po prostu dobry. Ale kilka dni temu otrzymałam wiadomość od jednej ze studentek, która wyznała, że ma z opisem problemy.Zdziwiłam się.Jaki problemy można mieć z opisem?A jedn…

ODCINEK 10 Czas epidemii to trudny czas.Pisarze i pisarki zamiast poddawać próbom protagonistów i antagonistów, zmagają się z epickimi problemami codzienności.Podczas tych zmagań pojawiają się strach i nerwica, czasem nawet depresja. Dzisiaj trochę poważnie, a trochę niepoważnie, gdyż od powagi wszystkim pęka głowa, opowiadam o tym, co i jak pisać …

ODCINEK 9 Dzisiaj ciąg dalszy rozważań o bohaterze literackim.Po raz kolejny przypominam, że cel głównej postaci wpływa bezpośrednio na strukturę całej powieści.Wspominam również o pragnieniu.Cel i pragnienie tworzą symbiotyczną relację. Między celem a pragnieniem zawsze pojawia się stawka.Wraz z nią pojawiają się dwa pytania: co się wydarzy, kiedy…

ODCINEK 8 Czym się różni narracja w trzeciej z jednokrotnym punktem widzenia od narracji w trzeciej osobie z wielokrotnym punktem widzenia? Dzisiaj opowiadam o podstawowych rodzajach narracji, o wadach i zaletach rozmaitych punktów widzenia. Podkreślam, że wybór właściwej perspektywy narracyjnej jest kluczowym wyborem każdego pisarza, każdej pisark…

ODCINEK 7 Koniec z wymówkami!Koniec z wykrętami, że nie wiesz, jak zacząć przygodę z postacią literacką.Dzisiaj o tym, co najważniejsze. O postaci literackiej, której cel, pragnienie i motywacje organizują całą fabułę. Zapraszam EWA MADEYSKAPisarka, dramatopisarka, scenarzystka, nauczycielka twórczego pisania KONTAKT• https://ewamadeyska.pl• https:…

ODCINEK 6 O seksie można pisać na dwa sposoby: dobrze albo źle.W tym odcinku mówię jak robić to (raczej) dobrze. Bo z seksem w literaturze jest jak z ciastem drożdżowym.Dlaczego?Posłuchaj. Zapraszam LITERATURA L.S. Christensen, Półbrat. Przeł. I. Zimnicka. Kraków 2014. A. Roy, Bóg rzeczy małych. Tłum. T. Bieroń. Poznań 1997 (i późniejsze wydania). …

ODCINEK 5 Co tak naprawdę przeszkadza Ci w pisaniu?Co nie pozwala Ci najpierw zacząć, a następnie kontynuować twórczej roboty? Dziś o siedmiu i pół wrogach kreatywności.O zabójcach twórczego potencjału, o wrednych stworzeniach, które męczą i mnie, i Ciebie. Męczą każdego.Męczyły również Włóczykija, który jest sponsorem dzisiejszego odcinka. Zaprasz…

ODCINEK 4 Czy warto w literaturze upierać się przy kanonicznej wersji wydarzeń?Czy warto przedstawić ortodoksyjną prawdę zamiast wiarygodnego prawdopodobieństwa? Nie warto. Literatura nie lubi takiej wierności.Nie lubi historii sztywnych, pozbawionych konfliktu i napięcia.Nie lubi nudnych bohaterów i bohaterek.Co z tego, że prawdziwych? A może wart…

ODCINEK 3 Własny głos to z jednej strony język, którym posługuje się każdy pisarz, każda pisarka.Z drugiej strony to osobowość autora, autorki. W tym odcinku zastanawiam się, jak rozpoznać zły głos, jak znaleźć dobryoraz jak ćwiczyć moc, energię i ostrość tego głosu, którym każdy z nas już dysponuje. Zapraszam EWA MADEYSKAPisarka, dramatopisarka, s…

ODCINEK 2 Lęki w życiu pisarzy, pisarek pojawiają się na rozmaitych etapach pracy nad tekstem.Czasem w ogóle nie pozwalają rozpocząć roboty, czasem nie pozwalają jej skończyć. Bez względu na to, jakie imiona noszą, mają źródło w jednym jedynym przekonaniu.Mają źródło w jednej jedynej koncepcji sabotującej twórcze działania. Możesz zmienić to przeko…

ODCINEK 1 Pisania, które jest rzemiosłem można, a nawet trzeba uczyć.Pisania, które jest rzemiosłem można się czasem nauczyć.Czasem.Bo jednak nie zawsze. Kłamałabym, gdybym twierdziła inaczej. Pisania, które jest sztuką, nie można nauczyć. Jest ono artystyczną realizacją osobistego doświadczania świata i ludzi.Jest realizacją, w której – oprócz war…